W 2018 roku, w Reykjavíku, odbyła się trzecia edycja festiwalu Iceland Noir. To kilkudniowe wydarzenie z udziałem międzynarodowych gwiazd przyciąga nie tylko rzesze fanów, ale jest również wspaniałą okazją do promocji lokalnych autorów, którzy jeszcze nie wydali swojej książki. W jaki sposób Islandia, licząca nieco ponad 330 000 mieszkańców, stała się jednym z najważniejszych miejsca na literackiej mapie?


Przejdź do: Pięć najlepszych książek kryminalnych z Islandii


Nieważne czy myślimy o książkach obyczajowych, poezji, sci-fi, thrillerach czy zupełnie innych gatunkach, literatura islandzka ma sporo do zaoferowania dla wielbicieli każdego z nich. Jest ona bardzo ważną częścią kultury tego kraju. Nic więc dziwnego, że Islandia ma najwyższy odsetek pisarzy na mieszkańca!

Na pierwszy rzut oka, Islandia nie wydaje się oczywistym miejsce dla kryminałów. Statystyki mówią, że dochodzi tutaj do około półtora morderstwa rocznie i rzadko są one wynikiem skomplikowanych intryg. Dopiero początek XXI wieku przyniósł przełom w ilości powstających islandzkich kryminałów. Olbrzymia w tym zasługa Arnaldura Indriðasona, który praktycznie przez wszystkie lata tego stulecia utrzymuje się na liście najlepiej sprzedających się autorów. W ostatnich latach coraz mocniej depcze mu po piętach Yrsa Sigurðardóttir, znana z mrocznych kryminałów, które często połączone są z powieścią grozy. Ale nie tylko ta dwójka jest rozpoznawana poza granicami Islandii. Bez trudu można by wymienić jeszcze co najmniej kilka nazwisk, które powinien kojarzyć każdy wielbiciel powieści kryminalnych.

Co ciekawe, boom na kryminały z tej niewielkiej wyspy na północy Europy nie mija. W czasach, kiedy wszyscy myśleli, że dobrobyt jest dany raz na zawsze, klasa średnia zwróciła się ku opowieściom o morderstwach w celach rozrywkowych. Być może po to, aby uciec od wszechobecnego optymizmu, a nawet utopijnego przeświadczenia o życiu w idealnym społeczeństwie. Jednak kryzys finansowy, który rozpoczął się w 2008 roku i doprowadził niemal do upadku tego niewielkiego państwa, był kubłem zimnej wody dla całego społeczeństwa. Ale nawet w kryzysie, ludzie nie odwrócili się o swoich ulubionych autorów powieści kryminalnych. Ci z kolei postanowili wykorzystać finansową katastrofę do poruszania tematów, które do tej pory występowały w tamtejszej literaturze sporadycznie. I tak coraz więcej zaczęto pisać o moralnie bankrutującym społeczeństwie, uwikłanym w korupcyjne intrygi, będące jedynie pionkiem na międzynarodowej grze.

Być może nawet bardziej zaskakująca, niż zamiłowanie mieszkańców Islandii do własnych kryminałów, jest ich popularność za granicą. Arnaldur Indriðason sprzedał ponad 13 milionów egzemplarzy swoich książek. Największą popularnością, poza krajami skandynawskimi, autor ten cieszy się w Niemczech. Coraz większa liczba powieści kryminalnych skutkuje powstawaniem kolejnych filmów i seriali na nich opartych. Na wyróżnienie tutaj zasługuje “W pułapce”, islandzki serial kryminalny dostępny m.in. na Netflixie, cieszy się sporą popularnością nie tylko wśród wielbicieli Nordic noir.

Oczywiście, Islandczycy nie wymyślili koła na nowo. Pomimo, że są oddaleni od pozostałych skandynawskich państw o ponad 2000 km, to ich powieści kryminalne opierają się na podobnych schematach. Po przeczytaniu Szwedów i Norwegów, obejrzeniu “Mostu nad Sundem” czy “Forbrydelsen“, wybór powieści kryminalnych z Islandii wydaje się oczywisty i logiczny. Kryminały islandzkie, poznaj najlepszych pięć, a właściwie sześć.

w bagnie - okładka

W bagnie

Arnaldur Indriðason

Być może nie jest to najlepszy kryminał z tej serii, ale niewątpliwie warto się z nim zapoznać. To właśnie ta książką odniosła olbrzymi sukces poza Islandią i dzięki niej czytelnicy poznali, czym jest kryminał islandzki. Oczywiście, jak to bywa w książkach tego gatunku ze Skandynawii, również i tutaj nie jest to wyłącznie prosta historia o zamordowanym 69-letnim mężczyźnie. Tak naprawdę główny, kryminalny wątek, jest tylko punktem wyjścia do rozważań nad islandzkim społeczeństwem, jego homogenicznością, tym że w tej małej społeczności wszyscy wydają się ze sobą spokrewnieni lub skoligaceni, co czasem niesie ze sobą tragiczne skutki.

Sprwadź gdzie kupisz najtaniej


Odziedziczone zło

Odziedziczone zło - Yrsa Sigurdardóttir - okładka

Yrsa Sigurðardóttir

Nikt z przedstawicieli Nordic noir nie pisze tak, jak Yrsa Sigurðardóttir. W niesamowity sposób łączy powieść kryminalną z horrorem, dostarczając mrożącą krew w żyłach intrygę. Jej książki są czymś wyjątkowym, a jej najnowsze dzieło “Odziedziczone zło”, wydane w Polsce 2019 roku, jest doskonałą okazją, aby zapoznać się z jej twórczością. Tytuł ten, to pierwsza część nowej serii Yrsy, w której głównymi bohaterami są psycholog Freja oraz policjant Huldur. “Odziedziczone zło” opowiada o siedmioletniej dziewczynce, która jest jedynym świadkiem brutalnego morderstwa swojej matki. To wielopłaszczyznowy thriller pokazujący m.in. wpływ traumy na kilkuletnie dziecko. Seria w oryginalne liczy już pięć części, więc w najbliższym czasie możemy spodziewać się kolejnych tomów w Polsce.

Sprwadź gdzie kupisz najtaniej


Ragnar Jónasson ciemnosc - okladka

Ciemność

Ragnar Jónasson

Pierwsza część trylogii z komisarz Huldą. Trylogii z zaskakującą konstrukcją – w kolejnych tomach czas cofa się o kolejne dekady. Tworzy to niesamowity suspens. “Ciemność” pokazuję nam główną bohaterkę pod koniec jej kariery w islandzkiej policji, w czasie bezpośrednio poprzedzającym przejście na emeryturę. Książka koncertuje się na ostatniej sprawie Huldy Hermannsdottir. Pozwala rzucić okiem na jej skomplikowane życie osobiste, które będziemy odkrywać w kolejnych częściach serii. “Ciemność” ma niesamowity klimat, a powieść nasycona jest naturalnym pięknem Islandii.

Sprwadź gdzie kupisz najtaniej


Grobowa cisza - okładka

Grobowa cisza

Arnaldur Indriðason

Druga książka tego autora w tym zestawieniu. Arnaldur jest niekwestionowanym królem islandzkiego kryminału, a jego powieści od lat dominują na listach bestsellerów. Ale to właśnie “Grobowa cisza” jest tą, która wydaje mi się najlepsza. Tym razem Erlendur Sveinsson musi zmierzyć się z tajemnicą odkrytych na terenie budowy ludzkich kości. Śledztwo jest wyjątkowo trudne, dotyka wydarzeń, które miały miejsce przed kilkudziesięcioma laty. Krok po kroku pokazuje, do czego jest zdolny człowiek, aby ochronić swoich bliskich. To smutna i pełna goryczy historia, która jednak zawiera niewielkie fragmenty nadziei dla bohaterów oraz czytelnika. Siłą prozy Indriðasona jest to, że opisuje on dany problem nie z perspektywy społeczeństwa, tylko skupia się na jednostkach, konkretnej rodzinie. Nie inaczej jest w “Grobowej ciszy” i to powoduje, że czytelnikowi znacznie łatwiej zaangażować się w historię i ją zrozumieć.

Sprwadź gdzie kupisz najtaniej


pułapka lilja sigurdardóttir - okladka

Pułapka

Lilja Sigurdardóttir

Wydawcy i recenzenci opisujący ten tytuł uwielbiają prześcigać się w chwytliwych sformułowaniach typu “pierwszy islandzki lesbijski kryminał”. Sonja, wiodąca jak się wydaje spokojnie, poukładane życie wraz ze swoim mężem Adamem oraz synem Tomasem, angażuje się w romans z kobietą. Jak łatwo się domyślić, jest to punkt zwrotny w jej życiu. Nic już nie będzie takie samo. Traci nie tylko męża, dom czy samochód ale przede wszystkim swojego syna. Aby go odzyskać przyjmuje intratną propozycję od swojego adwokata. Propozycję, która sprawia, że jej życie staje się tytułową pułapką. Do czego zdolna jest kobieta aby odzyskać syna? Jest to książka, która przypadnie do gustu miłośnikom kryminałów ale nie tym, dla których akcja i liczne zwroty fabuły są solą powieści. “Pułapka” to pierwsza część trylogii Reykjavik Noir.

Sprwadź gdzie kupisz najtaniej


Poradnik domowy kilera jak przestać sprzątać ludzi i wziąć się za zmywanie - Hallgrimur Helgason - okladka

Poradnik domowy kilera: jak przestać sprzątać ludzi i wziąć się za zmywanie

Hallgrimur Helgason

Bonusowa pozycja na mojej liście, która nie do końca jest powieścią kryminalną, ale skoro mieliśmy połączenie kryminału z horrorem, to dlaczego by nie sięgnąć po kryminał w klimatach czarnej komedii? Dość oryginalnej komedii… Głównym bohaterem jest Toxic, płatny zabójca Chorwackiej mafii, który dla niepoznaki dorabia sobie jako kelner. Wiedzie on szczęśliwe życie, kolejne zlecenia nie przysparzają mu większych trudności, aż do tego oznaczonego nr 66. Przynosi mu je wąsaty Polak, który okazuje się tajniakiem z FBI. I to właśnie to zlecenie sprowadza naszego głównego bohatera na Islandię, gdzie rozpocznie się całe pasmo absurdalno-komicznych zdarzeń oraz pomyłek. Jeżeli po przeczytaniu tego krótkiego opisu miałeś przed oczami “Fargo” braci Coen (szczególnie I sezon), to twoje skojarzenia idą w dobrą stronę. To specyficzna książka ociekająca ironią, a jednocześnie pełna trafnych spostrzeżeń na temat rzeczywistości. Autor, Hallgrimura Helgasona, może być znany miłośnikom kina, bo stworzył on scenariusz do znanej islandzkiej komedii “101 Reykjavik”.

Sprwadź gdzie kupisz najtaniej